Rodzaje tkanin dobrze znać, ponieważ otaczają nas dosłownie wszędzie. Chodzi nie tylko o podstawowe rodzaje materiałów odzieżowych, ale także obecne wszędzie zasłony, obrusy, obicia mebli, foteli i krzeseł, a także pościele i materace, na których śpimy. Poza znajomością nazw warto wiedzieć nieco więcej o obchodzeniu się z poszczególnymi tkaninami. Jak je prać? Jak odświeżać? Czy nie robić, by ich nie zniszczyć?
Coraz więcej osób zwraca uwagę nie tylko na to, jak wyglądają kupowane ubrania, ale również na to, z jakich tkanin są uszyte. Od ich rodzaju zależy bowiem komfort, czas i wygoda użytkowania oraz, o czym mówi się jeszcze zdecydowanie za mało, sposób produkcji i jego wpływ na środowisko. Zobaczmy zatem, jakie są podstawowe rodzaje materiałów i poznajmy ich pochodzenie oraz najważniejsze cechy użytkowe.
Co to jest tkanina?
Na początek musimy zacząć od podstaw, czyli wyjaśnienia czym są tkaniny. Otóż tkaniną nie jest każdy materiał, z którego szyta jest odzież, gdyż podstawowe rodzaje materiałów możemy podzielić na tkaniny i dziadziny. Zarówno tkaniny, jak i dzianiny, mogą być wykonane z różnych włókien, które różnią się pomiędzy sobą pochodzeniem i właściwościami. Poniżej wymienimy podstawowe rodzaje tkanin i dzianin, ale na początek podpowiemy czym różnią się one od siebie.
Tkanina to materiał, który powstaje w wyniku splotu dwóch nitek: osnowy i wątku, które przeplatają się wzajemnie pod kątem prostym. Do tkania wykorzystuje się maszyny tkackie, które można obsługiwać ręcznie lub maszynowo. Z tkanin szyje się koszule, spodnie, marynarki, spódnice, jeansy itd., a dzięki temu, że są one mało rozciągliwe, to odzież ta prezentuje się bardziej elegancko niż ta uszyta z dzianiny.
Dzianina to materiał powstały w wyniku dziania czyli układania jednej nitki w oczka, które ułożone obok siebie tworzą rzędy. Dzianie może być ręczne (np. robienie na drutach, szydełku) lub maszynowe, które wykorzystuje się w masowej produkcji dzianin. Z dzianin powstają swetry, skarpetki, czapki, szaliki, ale też dresy czy T-shirty. Dzianina dobrze się rozciąga, dlatego dobrze się nadaje do szycia ubrań casualowych.
Tkaniny naturalne pochodzenia roślinnego
Tkaniny naturalne to materiały produkowane na bazie włókien naturalnie występujących w przyrodzie. Możemy je podzielić na materiały pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.
Klasyczna tkanina bawełniana
Wśród tkanin pochodzenia roślinnego na pierwszy plan wysuwa się bawełna. Tkanina bawełniana jest wytrzymała i przewiewna, którą można prać w pralce, dzięki czemu jest łatwa w pielęgnacji. Na szczególną uwagę zasługuje bawełna organiczna, która jest jednym z rodzajów tkanin ekologicznych, produkowanych i uprawianych z poszanowaniem zasad ochrony środowiska. Bawełna organiczna jest zwykle specjalnie oznaczona i posiada odpowiednie certyfikaty, które potwierdzają jej pochodzenie. Włókna pozyskuje się z torebek nasiennych rośliny o takiej samej nazwie, jak tkanina.
Z bawełny szyje się ubrania różnego rodzaju, począwszy od bielizny, poprzez koszulki, bluzy, spodnie, aż po marynarki czy kurtki. Występuje ona zarówno jako tkanina, jak i dzianina. Można z niej szyć również obrusy, zasłony, ręczniki czy ścierki. Na szczęście ubrania z bawełny nie wymagają dużych zabiegów pielęgnacyjnych. Bawełna jest łatwa w czyszczeniu i można ją bezpiecznie prać. Dobrej jakości bawełna powinna przetrwać wielokrotne pranie. Aby jednak nie ryzykować rozciągnięcia lub wyblaknięcia ulubionych ubrań, warto stosować bezdotykowe metody, takie jak prasowanie i odświeżanie gorącą parą.
Materiały uzyskiwane z włókien bawełnianych
Przy bawełnie warto zatrzymać się na dłuższą chwilę. Z włókien bawełnianych pozyskuje się bowiem kilka innych materiałów, które służą do produkcji ubrań i tekstylnych akcesoriów różnego rodzaju. Możemy liczyć tu na charakterystycznie sztywny denim, z którego powstaną potem spodnie, koszule i kurtki, a także popelinę, czy nawet aksamit. Warto przy tym pamiętać, że każdy z tych materiałów przejmuje doskonałe właściwości bawełny – jej lekkość, miękkość i delikatność. Tak lekka tkanina nadaje się również do tworzenia różnego rodzaju zabawek i miękkich akcesoriów dla dzieci. Je również warto odświeżać regularnie z pomocą gorącej pary.
Lekki len
Drugim włóknem pochodzenia roślinnego jest len, który jest cenioną tkaniną na ubrania użytkowane w okresie letnim, ze względu na swoją przewiewność. Len niestety bardzo mocno się gniecie, ale niektórzy znawcy mody mówią, że taka jego uroda i nie należy z tym walczyć. Na szczęście istnieją metody, dzięki którym prasowanie lnu jest o wiele łatwiejsze i skuteczniejsze. Tak piękna, zwiewna tkanina wygląda bowiem dużo lepiej, jeśli przy tym jest również wyprasowana na gładko. Len kochamy nosić latem, kiedy jego wyjątkowe właściwości przynoszą nam ulgę w upalne dni.
Modna tkanina z konopii
Tkanina konopna jest podobna do lnu, jednak ta druga jest o wiele bardziej znana. Wynika to z tego, że dopiero niedawny rozwój technologiczny umożliwił szerszą produkcję tkanin konopnych, ich popularność zatem dopiero się zaczyna. Tkaniny z konopii wyróżniają się podobnymi właściwościami, jak tkaniny lniane. Są lekkie, bardzo przewiewne i wspaniałe w upalne dni. Na uwagę zasługuje również ich przyjazność dla alergików. Takie materiały odzieżowe są idealne dla osób, które zmagają się z różnego rodzaju dolegliwościami skórnymi. Pielęgnacja tkaniny konopnej wygląda bardzo podobnie, jak pielęgnacja lnu. Nie jest ona mniej wytrzymała, niż len, jednak również lepiej prasować ją bezdotykowo.
Elegancki welur
Welur uznaje się raczej za materiał naturalny, ponieważ zawiera składniki naturalne, dokładniej w postaci włókien bawełnianych. Welur tworzony z bawełny jest tym właściwym – eleganckim i wytrzymałym, chociaż można go – w tańszej wersji – stworzysz również z włókien poliestrowych. To tkanina, która ma bardzo szerokie zastosowanie. Szyje się z niej zarówno ubrania, jak i używa do obić meblowych, np. na kanapach, fotelach i krzesłach. Jego charakterystyczna faktura nawiązuje do pluszu, bo jest to właśnie pochodna tego materiału. Welur jest bardzo przyjemny w dotyku, niezwykle miły i delikatny. Tkaniny z weluru wymagają delikatniejszego podejścia. Nie należy traktować ich chemią i na siłę odkurzać, jeśli akurat stanowią materiał obszywający meble. Zdecydowanie lepszą formą jest delikatne odświeżanie z uwagą, która nie pozwala zrobić w materiale żadnej dziury.
Delikatna satyna
Satyna pozyskiwana jest z włókien naturalnych. Tkaniny powstają w wyniku specjalnego splotu materiału, którego efektem jest niespotykana delikatność i miękkość w dotyku. Podstawą do stworzenia satyny jest przędza bawełniana. Może powstawać co prawda satyna z domieszką poliestru, jednak jest to wówczas materiał o innych właściwościach. Najlepsza satyna to w większości tkanina bawełniana – delikatna, przewiewna, charakterystycznie błyszcząca. Szyje się z niej bieliznę, np. piżamy i koszulki nocne, a także sukienki i pościel. Ubrania z satyny – mimo tego, że w dotyku są niezwykle delikatne – tak naprawdę wyróżniają się niezwykłą trwałością. Są odporne na pranie, jednak dość mocno pochłaniają wszelkiego rodzaju zapachy. Dla utrzymania świeżości tego materiału wskazana jest zatem odpowiednia pielęgnacja. Bezdotykowe prasowanie i odświeżanie z pomocą gorącej pary z pewnością przyniesie pożądany efekt. Satyna bawełniana coraz częściej jest wykorzystywana także podczas szycia wyjątkowych sukien wieczorowych oraz sukien ślubnych.
Wyjątkowo trwały sizal
Wymieniając tkaniny naturalne nie możemy nie wspomnieć o sizalu. Jest to włókno otrzymywane ze specjalnego gatunku agawy, a jego włókna są bardzo twarde i wytrzymałe. Choć jest to twarda, gruba tkanina, nie szyje się z niej odzieży, ale włókna te są wykorzystywane do produkcji lin i sznurów.
Tkaniny naturalne z włókien pochodzenia zwierzęcego
W drugiej grupie tkanin naturalnych znajdują się tkaniny pochodzenia zwierzęcego. Pozyskuje się je na różne sposoby, w zależności od tego, o jaki materiał chodzi. Wśród nich znajdują się znane i uwielbiane na całym świecie materiały.
Szlachetny jedwab
Uznawany za jeden z najszlachetniejszych materiałów na świecie. To jeden z materiałów o wielowiekowej historii, a za jego wynalezienie uważa się okres ok. 2500 lat p.n.e. Już wtedy doceniono jego niezwykły charakter i szyto z niego szaty królów i cesarzy. Współcześnie jest on materiałem bardziej dostępnym, ale nadal szlachetnym i wyjątkowym. Nie każdy wie, że jedwab jest również produkowany w Polsce, a za jego kolebkę uważany jest Milanówek, nazywany nawet stolicą polskiego jedwabnictwa. Włókna jedwabiu pozyskuje się z kokonów jedwabnika morwowego, które zanurza się w gorącej wodzie, a następnie ciągnie za nić i nawija na szpulę.
Z jedwabiu produkuje nie tylko ubrania, chusty i apaszki, ale również nici chirurgiczne czy implanty. Jedwab charakteryzuje się bowiem bardzo długimi, ale przede wszystkim bardzo wytrzymałymi włóknami. W czasie II wojny światowej tkaniny jedwabne były wykorzystywane do produkcji czaszy spadochronów wojskowych. Jedwab nie jest wymagający w utrzymaniu, ale warto mu poświęcić należytą uwagę, bo nie należy do tanich tkanin. Na pranie i prasowanie jedwabiu warto mieć swoje sposoby.
Praktyczna wełna
W grupie tkanin i dzianin naturalnych znajduje się też wełna, która może pochodzić z sierści owiec, lam, alpak, kóz i królików. Jej właściwości termoizolacyjne doceniają wszyscy walczący z niskimi temperaturami, choć każdy rodzaj wełny różni się nieco od siebie, zarówno stopniem termoizolacyjności, jak i innymi właściwościami np. miękkością. Warto wiedzieć, że wełna z alpaki jest niemal dwa razy cieplejsza niż wełna owcza, a kaszmir jest niezwykle delikatny i przyjemny w dotyku. Z wełny produkuje się swetry, szaliki, czapki, marynarki, swetry, ale również bieliznę termiczną czy skarpety dla sportowców, które sprawdzają się nawet w czasie ekstremalnie niskich temperatur. Niestety czasem naturalne pochodzenie włókien oznacza cierpienie zwierząt, jak ma to miejsce w przypadku angory pochodzącej od królików angorskich. Ten rodzaj tkaniny jest bowiem produkowany z ich sierści, którą zwykle pozyskuje się nie przez golenie, jak w przypadku wełny owczej, ale poprzez wyrywanie. Dlatego warto zwracać na to uwagę i wybierać takie materiały, które pozyskiwane są w sposób etyczny.
Piękny kaszmir
Jeśli jesteśmy już przy wełnie, warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden materiał ekskluzywny pochodzenia zwierzęcego. Jest to kaszmir. Jej włókna są bardzo cienkie i delikatne, a ich pozyskiwanie niezwykle czasochłonne. Efektem są jednak piękne tkaniny i dzianiny, które wykorzystuje się do szycia swetrów, bluzek, pięknych szali. Tkaniny wełniane wymagają specjalne pielęgnacji. O włókna naturalne warto dbać tak, by mieć pewność, że będą nam służyć przez długie lata. Pranie i prasowanie tkanin z kaszmiru najlepiej przeprowadzać w sposób maksymalnie bezpieczny, bez użycia żelazka i bez dotykania tkaniny. Gorąca para z prasowacza parowego będzie tu rozwiązaniem idealnym.
Włókna sztuczne
Włókna sztuczne bardzo często mylone są z włóknami syntetycznymi i z tego powodu niektórzy rezygnują z ich noszenia. Tymczasem włókna sztuczne są wytwarzane z surowców naturalnych, występujących w przyrodzie. Do produkcji tych tkanin i dzianin wykorzystuje się włókna celulozowe, białka czy kauczuk, które poddaje się obróbce chemicznej. W efekcie powstają takie materiały jak wiskoza, lyocell/tencel, modal, włókno bambusowe czy rayon.
Wyjątkowy tencel
Tencel pozyskiwany jest z celulozy drzewnej, a ściślej rzecz ujmując: z drewna eukaliptusowego. Do jego produkcji nie wykorzystuje się żadnych toksycznych substancji. Wszystkie stosowane substancje bezpieczne są zarówno dla ludzi, którzy produkują ubrania z tej tkaniny, jak i dla tych, którzy potem je noszą. Tencel dobrze się układa, jest miły w dotyku, dlatego jest bardzo lubiany w przemyśle odzieżowym. Ubrania z niego uszyte zapewniają komfort noszenia i wysoki poziom pochłaniania wilgoci. Dlatego też tencel wspaniale nadaje się na upalne dni. Materiał jest również dość łatwy w utrzymaniu. Takie rodzaje włókien można bez trudu odświeżać z pomocą gorącej pary i nie ryzykować przy tym przypalenia tkaniny.
Lubiana wiskoza
Materiał, który jest wynikiem obróbki chemicznej może mieć różne właściwości. Wiskoza jest bardzo przyjemna w dotyku, podobnie jak jej pochodne czyli modal oraz rayon. Pozyskuje się ją podczas obróbki chemicznej celulozy. Włókna wiskozowe są zatem pochodzenia naturalnego. Tkanina ta niestety bardzo się gniecie i z tego powodu nie wszyscy użytkownicy tych materiałów odzieżowych lubią odzież, w której składzie jest ten materiał. Rayon jest jednak uznawany za szlachetniejszą odmianę wiskozy, świetnie się układa i dobrze prezentuje się na sylwetce, a przy tym jest cienki i przewiewny. Nic zatem dziwnego, że z materiałów tych szyje się odzież letnią: cienkie bluzki, zwiewne sukienki czy koszulki. Ostatnio wiskoza jest stosowana często także przy produkcji okryć wierzchnich o delikatnej odmianie, np. dłużych rozpinanych swetrów i kardiganów.
Włókna syntetyczne
Ostatnią grupę, o której nie możemy zapomnieć omawiając rodzaje tkanin, stanowią włókna syntetyczne. Są one produkowane w polimerów, które nie występują w przyrodzie. Do ich produkcji wykorzystuje się głównie ropę naftową i węgiel, a w efekcie ich chemicznej obróbki powstają takie rodzaje materiałów jak akryl/anilana, poliamid oraz elastan, lycra czy spandex, które należą do włókien elastycznych i są wykorzystywane jako dodatek do innych materiałów, zwiększając ich elastyczność.
Wytrzymały poliester
Większość wymienionych tutaj włókien syntetycznych, a zwłaszcza poliester czy poliamid, to tkaniny wytrzymałe, nieprzewiewne i łatwe w konserwacji. Szyje się z nich ubrania wszelkiego rodzaju, począwszy od bielizny (poliamid – biustonosze), poprzez spodnie, spódnice, sukienki, aż do tzw. ubrań funkcyjnych, czyli wybieranych chętnie przez osoby uprawiające sport.
Takie rodzaje tkanin, jak poliester czy poliamid, otrzymuje się z substancji syntetycznych. Większość z nich należy do pochodnych ropy naftowej, jednak ten rodzaj włókien otrzymuje dzięki temu dość interesujące właściwości. To dlatego wykorzystuje się go często do produkcji odzieży sportowej, która – czasem pomieszana z innymi włóknami – jest lekka, pochłania wilgoć i izoluje ją od ciała. Poliester jest również niezwykle wytrzymały, nie ulega odkształceniom i właściwie się nie gniecie i odporny jest na różnego rodzaju uszkodzenia. Do uprawiania sportu – nawet najbardziej ekstremalnego – nadaje się zatem doskonale. Jednak poliester może być problematyczny w przypadku upalnych dni. Jego noszenie może dość istotnie zwiększyć potliwość i wywołać dyskomfort u osoby, która go nosi.
Tkaniny i dzianiny – jak rozróżnić?
Omawiając rodzaje tkanin warto również wspomnieć o dzianinach, ponieważ te dwa pojęcia bardzo często używane są jako tożsame, a to spory błąd. Rodzaje materiałów, w zależności od systemu splatania nitek rozróżnia się na tkaniny i dzianiny. Rozróżnia je proces tworzenia – tkaniny są tkane, a dzianiny dziane. Do produkcji tego pierwszego rodzaju potrzebna jest osnowa oraz wątek. Z kolei aby stworzyć dzianinę, potrzebujemy przędzy tworzącej oczka. Dla każdego użytkownika ważne są jednak różnice, które powstają w procesie tkania lub w procesie dziania. Tkaniny są zazwyczaj dość mało rozciągliwe, niepodatne na odkształcenia. Nie szyje się z nich całościowo odzieży, a jedynie używa jako dodatków do niej. Z tkanin może powstać jednak piękna pościel. Z kolei dzianiny, z uwagi na to, w jaki sposób są tworzone, są rozciągliwe i podatne na odkształcenia. W efekcie powstaje wygodna odzież, która w ładny sposób dopasowuje się do ciała.
Pielęgnacja różnego rodzaju tkanin i dzianin
Niezależnie od tego, czy Twoją szafę wypełniają ubrania z bawełny, czy też dominuje tam wiskoza, poliester, sztruks, akryl lub dżins, warto poświęcić tym tkaninom i dzianinom należytą uwagę. Nie wszystkie są bowiem w stanie znosić wielokrotne pranie, a znakomita większość z nich traci w nim nie tylko swoje właściwości, ale również urok. Jeśli chcesz mieć pewność, że Twoje ubrania są odpowiednio zaopiekowane, a dzięki temu będą służyć przez długi czas, zwróć uwagę na pielęgnację prasowaczem parowym. Umożliwia on dokładne rozprasowywanie tkanin i dzianin, a dzięki temu nadawanie im ładnego, estetycznego wyglądu. To jednak nie wszystko. Przy użyciu parownicy jesteś w stanie bardzo szybko i skutecznie odświeżyć materiał, w tym również pozbyć się z niego uciążliwego zapachu. Niezależnie od tego, czy są to materiały naturalne, materiały sztuczne, czy też materiały syntetyczne, parownica jest dla nich w stu procentach bezpieczna. Warto zwrócić uwagę na prasowanie parowe, jeśli w grę wchodzi odzież dziecięca. Oplata ona wyjątkowo delikatną skórę, dlatego tym ważniejsza jest pewność, że to ubranie czyste, wolne od nieprzyjemnego zapachu, ale także od niebezpiecznych dla malucha roztoczy.
Jak odświeżać ubrania z pomocą parownicy?
Nic prostszego! Wystarczy napełnić dostępny w prasowaczu pojemnik wodą, a następnie relaksować się podczas wygodnego prasowania lub odświeżania materiału. Nie wymaga to od Ciebie większego zaangażowania, a jest to działanie całkowicie skuteczne i bezproblemowe. Co więcej, istnieją prasowacze parowe w wersji kieszonkowej, którymi możesz odświeżyć ubrania zabrane w podróż, świeżo wyjęte z walizki.
Obszerny temat tkanin – wiedza, którą warto mieć
Wiesz już, czym charakteryzują się najpopularniejsze i najważniejsze materiały, które są dostępne na rynku. A warto tę wiedzę posiadać, bo wystarczy rozejrzeć się wokół, by dostrzec, że różnego rodzaju tkaniny i dzianiny są dosłownie wszędzie. Nie tylko nosimy je na sobie, ale otaczają nas również w postaci domowego wyposażenia, a także najróżniejszych dekoracji, dodatków i zabawek. Umiejętność dbania o nie wiele ułatwi – dzięki temu tworzymy wokół siebie (a także na sobie) czystą, pozbawioną nieprzyjemnych zapachów przestrzeń. Odpowiednia pielęgnacja pozwala również na pozbywanie się z materiałów niebezpiecznych roztoczy, które z radością na tkaninach i dzianinach zamieszkują.
Skomentuj ten wpis